«Κάθε περίοδος κρίσης δημιουργεί τις δικές της ευκαιρίες που μπορούν να αξιοποιηθούν θετικά από την γενιά των επιστημόνων που εκκολάφτηκαν πρόσφατα, λόγω του συγκριτικού πλεονεκτήματος να κατέχουν νέα, σύγχρονη και “φρέσκια” επιστημονική γνώση»
Από τον Χρήστο Μπεχλιβάνο
Φωτ. Κώστας Μάντζιαρης
Ένα μεγάλο ποσοστό των αποφοίτων του ΤΕΙ Θεσσαλίας όλο και πιο εύκολα επιλέγει την οδό της μετανάστευσης προκειμένου να εξασφαλίσει κάποια εργασία ανάλογη του αντικειμένου σπουδών τους δηλώνει στη larissanet.gr ο διευθυντής της ΣΤΕΦ του ΤΕΙ Θεσσαλίας κ. Στέφανος Ζαούτσος. Ενώ πιστεύει πως οι νέοι επιστήμονες με τη «φρέσκια» επιστημονική γνώση μπορούν να μετατρέψουν την κρίση σε ευκαιρία. Καμαρώνει για τη ΣΤΕΦ αναφέροντας λαμπρά παραδείγματα όπως τα ερευνητικά αποτελέσματα υψηλής στάθμης σε τεχνολογικούς τομείς αιχμής και ονειρεύεται ένα Τεχνολογικό Ίδρυμα που θα παρέχει πλήρεις και αυτόνομους κύκλους σπουδών έως και διδακτορικού επιπέδου σε Έλληνες και αλλοδαπούς φοιτητές.
Κύριε Ζαούτσο, μετά τις περιπέτειες της περασμένης χρονιάς και τις κινητοποιήσεις των φοιτητών, των καθηγητών, της διοίκησης του ΤΕΙ και της Λάρισας τα υπό κατάργηση Τμήματα της ΣΤΕΦ διασώθηκαν. Ποιες είναι οι προκλήσεις για τη ΣΤΕΦ τη νέα χρονιά;
Εκ του αποτελέσματος φαίνεται πως έστω και την ύστατη ώρα έγινε πλήρως αντιληπτό από τους αρμόδιους φορείς του υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων ότι η μετακίνηση ή ακόμη και συρρίκνωση τμημάτων της ΣΤΕΦ του ΤΕΙ Θεσσαλίας θα αποτελούσε μία εκ βάθρων άστοχη ενέργεια χωρίς να συνεισφέρει σε κανέναν γενικότερο σχεδιασμό του ακαδημαϊκού χάρτη της χώρας και χωρίς φυσικά να εξασφαλίζει καμία οικονομία κλίμακας σύμφωνα με τις αρχικές προθέσεις του σχεδίου «ΑΘΗΝΑ». Βέβαια νομίζω ότι εκτός από τις συνεχείς προσπάθειες της ακαδημαϊκής κοινότητας (φοιτητές, μέλη Ε.Π., διοίκηση Ιδρύματος) που είχαν καταλυτικό ρόλο στην προβολή εκπαιδευτικών και ακαδημαϊκών επιχειρημάτων, η ουσιαστική συμβολή των δημοτικών και πολιτικών φορέων του νομού, πέρα από τοπικιστικές και μικροπολιτικές αντιλήψεις, τελικά ανέτρεψε μία τέτοια απόφαση.
Από την πλευρά μας ως ΣΤΕΦ έχουμε προχωρήσει σε αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών στα τμήματα όπου αυτό ήταν απαραίτητο ώστε να υπάρξει βέλτιστη αξιοποίηση του επιστημονικού δυναμικού και των διαθέσιμων πόρων διατηρώντας ταυτόχρονα σε υψηλό επίπεδο την εκπαίδευση των φοιτητών.
Θα πρέπει επίσης να τονιστεί ότι παρά τα προβλήματα υποχρηματοδότησης, η Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών του ΤΕΙ Θεσσαλίας έχει να επιδείξει πλούσιο έργο και το κυριότερο παραγωγή γνώσης και τεχνολογίας με σύγχρονες δομές οι οποίες βρίσκονται σε πλήρη εκπαιδευτική και ερευνητική ανάπτυξη και δραστηριότητα.
Η μεγαλύτερη όμως πρόκληση για το νέο ακαδημαϊκό έτος είναι το άμεσο ζήτημα της πρόσληψης επιστημονικών και εργαστηριακών συνεργατών που θα καλύψουν τις διδακτικές ανάγκες στα τμήματα της Σχολής. Αναμένουμε τις αποφάσεις του Υπουργείου για το συγκεκριμένο θέμα οι οποίες αισιοδοξώ ότι θα ληφθούν έγκαιρα ώστε να ανταποκριθούμε πλήρως στο έργο μας με την έναρξη του νέου ακαδημαϊκού έτους. Εξίσου σημαντικό επίσης είναι το ζήτημα της επικείμενης διαθεσιμότητας διοικητικού προσωπικού, όπως σχεδιάζεται από το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, το οποίο αν τελικά εφαρμοστεί θα δημιουργήσει ανυπέρβλητα προβλήματα στη λειτουργία της Σχολής και του Ιδρύματος γενικότερα.
Οι καταργήσεις ειδικοτήτων στα τεχνικά λύκεια θα στρέψει περισσότερους νέους σε Σχολές του ΤΕΙ;
Οι καταργήσεις ειδικοτήτων στην τεχνική εκπαίδευση αφορούν κυρίως στη Σχολή των Επιστημών Υγείας-Πρόνοιας και εκεί πιστεύω θα υπάρξει μία προτίμηση των υποψηφίων στα σχετικά προγράμματα σπουδών. Ας μην ξεχνάμε βέβαια ότι ο αριθμός των εισακτέων στα τμήματα των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων έχει ίσως για πρώτη φορά μειωθεί σε σημαντικό βαθμό, γεγονός το οποίο πιστεύουμε ότι θα αναδείξει πιο ποιοτικά χαρακτηριστικά στο εκπαιδευτικό έργο του Ιδρύματος λόγω της δυνατότητας που θα υπάρξει για πιο άμεσο αποτέλεσμα σε διδακτικό και ερευνητικό επίπεδο.
Μετά από μια εξαετία σκληρής λιτότητας το ΤΕΙ συνεχίζει με όποιες δυσκολίες να παράγει αξιόλογο έργο, ενώ πολλοί απόφοιτοι λόγω της κρίσης ξενιτεύονται για να βρουν εργασία. Τι θα λέγατε σε ένα νέο παιδί που καλείται να επιλέξει σπουδές στην Ελλάδα και εν συνεχεία εργασία στο εξωτερικό;
Θα συμφωνήσω απολύτως με τον ισχυρισμό σας ότι ένα μεγάλο ποσοστό των αποφοίτων μας όλο και πιο εύκολα επιλέγει την οδό της μετανάστευσης προκειμένου να εξασφαλίσει κάποια εργασία ανάλογη του αντικειμένου σπουδών τους. Πρώτα από όλα όμως θα πρέπει να αναλογιστούμε ότι διαχρονικά υπήρχε μία διαρροή επιστημονικού προσωπικού κυρίως τεχνολογικών ειδικοτήτων σε ανεπτυγμένες χώρες κυρίως για την απόκτηση εφοδίων και δεξιοτήτων που θα τους καθιστούσανε πιο ανταγωνιστικούς σε ένα σύγχρονο απαιτητικό επαγγελματικό περιβάλλον. Η διαφορά όμως είναι ότι παλαιότερα αυτή η απόφαση ήταν από επιλογή ενώ σήμερα γίνεται από ανάγκη. Πρωτίστως όμως η πολιτεία δεν είναι άμοιρη ευθυνών για το φαινόμενο και θα πρέπει να βρει τρόπους και διαδικασίες για να το αμβλύνει.
Με καθαρά οικονομικούς όρους, χωρίς να είμαι ο ειδικότερος επί του θέματος, οι σπουδές στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση αποτελούν επένδυση τεράστιου κεφαλαίου τόσο από το κράτος όσο και από την οικογένεια του φοιτητή και τον ίδιο και συνεπώς θα έπρεπε να έχει πολλαπλάσια ανταποδοτικά οφέλη για αμφότερους. Στην περίπτωσή μας όχι μόνο η επένδυση δεν αποδίδει σε κανέναν αλλά αντίθετα αξιοποιείται από τη χώρα του εξωτερικού που θα εγκατασταθεί ο Έλληνας επιστήμονας με μηδενικό κόστος φυσικά για την ίδια.
Θα συνιστούσα λοιπόν σε κάποιο απόφοιτο να στρέψει το βλέμμα του σε παραδείγματα ανθρώπων που ακόμα και αυτή τη δύσκολη περίοδο που διανύουμε τολμούν, επιχειρούν και δραστηριοποιούνται επιστημονικά και επαγγελματικά στη χώρα μας, με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Ακόμη ο κάθε νέος απόφοιτος θα πρέπει να σκεφτεί ότι αφ’ ενός η κάθε εποχή είχε και έχει τις δικές τις δυσκολίες και αφ΄ ετέρου κάθε περίοδος κρίσης δημιουργεί τις δικές της ευκαιρίες που μπορούν να αξιοποιηθούν θετικά από τη γενιά των επιστημόνων που εκκολάφτηκαν πρόσφατα, λόγω του συγκριτικού πλεονεκτήματος να κατέχουν νέα, σύγχρονη και “φρέσκια” επιστημονική γνώση.
Τι κάνει η ΣΤΕΦ του ΤΕΙ Θεσσαλίας για να είναι ελκυστική, να ξεχωρίζει;
Σε πείσμα των δύσκολων καιρών το προσωπικό της σχολής κατέβαλε υπεράνθρωπες προσπάθειες ώστε η ΣΤΕΦ να συντηρήσει τις υπάρχουσες εκπαιδευτικές και εργαστηριακές δομές, να αποκτήσει νέο υπερσύγχρονο εργαστηριακό εξοπλισμό, ενώ μέσω του ΕΣΠΑ και με την αρωγή της Περιφέρειας διαθέτει πλέον κοινές ερευνητικές υποδομές με άλλες σχολές του ιδρύματος οι οποίες αποτελούν ένα ολοκληρωμένο επιστημονικό περιβάλλον για την ανάπτυξη και εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογιών.
Έχουμε λαμπρά παραδείγματα συναδέλφων στη ΣΤΕΦ οι οποίοι συμμετείχαν σε σύνταξη ερευνητικών προτάσεων και κατάφεραν έπειτα από πραγματικά πολύ ανταγωνιστικές διαδικασίες να αντλήσουν πόρους από εθνικά ή ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα. Ήδη σήμερα έχουν επιτύχει ερευνητικά αποτελέσματα υψηλής στάθμης σε τεχνολογικούς τομείς αιχμής.
Επίσης βρίσκονται σε συνεχή εξέλιξη συνέργειες του επιστημονικού προσωπικού της σχολής με ιδρύματα, φορείς και επιχειρήσεις οι οποίες δεν έχουν μόνο αξιόλογο επιστημονικό υπόβαθρο αλλά αποκτούν και μία ισχυρή υπεραξία ως παραγόμενο προϊόν με αναπτυξιακές και οικονομικές διαστάσεις, σε νευραλγικούς τομείς της εγχώριας παραγωγής όπως μεταποίηση, ποιοτικός έλεγχος, τεχνολογίες υλικών, κατασκευές, ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, κλπ.
Αυτό το έργο είναι πλέον μετρήσιμο αλλά και ορατό όχι μόνο στην κοινωνία και τους φορείς της Θεσσαλίας αλλά και ευρύτερα με συγκεκριμένους δείκτες που εφαρμόζονται διεθνώς στις αξιολογήσεις των ιδρυμάτων.
Όλες οι παραπάνω δραστηριότητες οσμώνουν με το εκπαιδευτικό έργο ώστε οι φοιτητές μας να γίνονται κοινωνοί σύγχρονης και εφαρμοσμένης γνώσης. Τελικά η καλύτερη διάκριση και ανταμοιβή για τη ΣΤΕΦ του ΤΕΙ Θεσσαλίας είναι οι ίδιοι οι απόφοιτοι της οι οποίοι ως τεχνολόγοι μηχανικοί στην αγορά εργασίας είναι σε θέση να ανταποκριθούν επάξια στις απαιτήσεις των ειδικοτήτων για τις οποίες προσλαμβάνονται. Πάντως η ανάδραση που λαμβάνουμε από τους συναφείς επαγγελματικούς χώρους για τους αποφοίτους της Σχολής είναι πολύ θετική και αισιόδοξη για το μέλλον της ΣΤΕΦ.
«Η καλύτερη διάκριση και ανταμοιβή για τη ΣΤΕΦ του ΤΕΙ Θεσσαλίας είναι οι ίδιοι οι απόφοιτοι της οι οποίοι ως τεχνολόγοι μηχανικοί στην αγορά εργασίας είναι σε θέση να ανταποκριθούν επάξια στις απαιτήσεις των ειδικοτήτων για τις οποίες προσλαμβάνονται»
Ποιες είναι οι συνέργειες της ΣΤΕΦ με άλλα ελληνικά και ξένα Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης;
Οι συνεργασίες με Πανεπιστήμια, ΤΕΙ, Ινστιτούτα αλλά και ερευνητικούς φορείς του εσωτερικού και εξωτερικού είναι συνεχείς, πολυάριθμες και έχουν προκύψει μετά από κοινές εκπαιδευτικές και ερευνητικές προσπάθειες του επιστημονικού προσωπικού της Σχολής. Σας αναφέρω μόνο κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα συνεργασιών τμημάτων αλλά και εργαστηρίων της ΣΤΕΦ με το ΕΜΠ, το ΑΠΘ, το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Πανεπιστήμιο Αθηνών το ΤΕΙ Κοζάνης το ΤΕΙ Πειραιά κ.α. σε επιστημονικά προγράμματα εθνικού επιπέδου αλλά και διεθνείς συνεργασίες με το École Polytechnique Fédérale de Lausanne στην Ελβετία, το Vrije Universiteit Brussel στo Βέλγιο ή το ΤU Berlin στη Γερμανία.
Επίσης υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης του Εξωτερικού όπου πραγματοποιούνται μετακινήσεις φοιτητών αλλά και μελών Ε.Π. της σχολής στο πλαίσιο προώθησης της κινητικότητας και συνεργασίας στην Ευρωπαϊκή Ανώτατη Εκπαίδευση.
Πως φαντάζεστε το ΤΕΙ Θεσσαλίας του μέλλοντος;
Θα σας έλεγα ότι οραματίζομαι ένα Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα το οποίο απαλλαγμένο από στερεότυπα και αγκυλώσεις του μακρινού παρελθόντος, χωρίς ψευδοδιλήμματα περί “τεχνολογικού ή ακαδημαϊκού χαρακτήρα”, θα παρέχει πλήρεις και αυτόνομους κύκλους σπουδών έως και διδακτορικού επιπέδου όχι μόνο σε Έλληνες αλλά και φοιτητές της αλλοδαπής.
Το ΤΕΙ Θεσσαλίας θα πρέπει επίσης να αποτελέσει επιστημονικό σύμβουλο της Περιφέρειας και κεντροβαρικό άξονα στη συμβολή της ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής και των παραγωγικών φορέων που δραστηριοποιούνται στο θεσσαλικό χώρο. Ενόψει της νέας Προγραμματικής περιόδου 2014-2020 το Ίδρυμα ήδη συμμετέχει ενεργά στην συζήτηση που διενεργείται για τη σύνταξη προτάσεων που θα αξιοποιήσουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής. Η συμβολή του ΤΕΙ Θεσσαλίας μπορεί να είναι σημαντική με δεδομένη την ανάπτυξη συνεργασιών οι οποίες έχουν επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια με επιχειρήσεις και επαγγελματικούς κλάδους.
Φυσικά οι δυνατότητες του Ιδρύματος ως πόλος έρευνας και ανάπτυξης μπορούν να ξεπεράσουν τον τοπικό χαρακτήρα και να επεκταθούν σε εθνικό ακόμα και διεθνές επίπεδο. Ήδη υπάρχουν στο Ίδρυμα αξιόλογες ομάδες και πυρήνες επιστημονικού δυναμικού οι οποίοι όχι μόνο έχουν καταρτίσει σύγχρονα προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών αλλά παρέχουν τεχνογνωσία για την κατάρτιση δομών, προγραμμάτων σπουδών και ακαδημαϊκής διαχείρισης σε εκπαιδευτικά ιδρύματα χωρών του εξωτερικού. Ακόμη το έργο μελών Ε.Π. για την ανάπτυξη επιστημονικών υπηρεσιών, και ερευνητικών αποτελεσμάτων καινοτομικού χαρακτήρα θα πρέπει να αξιοποιηθούν και να ενισχυθούν. Έχουμε ήδη αρκετές τέτοιες προσπάθειες που έχουν αποσπάσει αξιόλογα βραβεία σε επιστημονικές εκδηλώσεις και διαγωνισμούς.
Κάπως έτσι θα τολμούσα να σας πω ότι φαντάζομαι την προβολή του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Θεσσαλίας σε ένα χρονικό ορίζοντα πενταετίας. Όλα αυτά βέβαια με την προϋπόθεση ότι τόσο η πρόθεση όσο και η στόχευση της πολιτείας για το Ίδρυμα, συγκλίνει με τις παραπάνω λογικές του στρατηγικού σχεδιασμού που σας ανέφερα.